به احتمال زیاد شما هم با این مشکل برخورده‌اید که تفاوت بارنامه مستر(MAWB) و بارنامه هاوس (HAWB) را ندانید! در این مقاله به بررسی علت وجود بارنامه مستر(MAWB) و بارنامه هاوس (HAWB) می‌پردازیم. تفاوت میان بارنامه هوایی اصلی یا مستر MAWB و بارنامه هوایی فرعی یا هاوس HAWB چیست؟ و چرا باید بارنامه فرعی صادر کنیم؟ برای اینکه بتوانیم تفاوت میان بارنامه هوایی اصلی یا مستر MAWB با بارنامه هوایی فرعی یا هاوس HAWB را مشخص کنیم لازم است در ابتدا از این دو اصطلاح در صنعت حمل و نقل تعاریف درستی داشته باشیم. ابتدا باید بدانیم بارنامه چیست و به چه منظور صادر می‌شود.
تعریف بارنامه :
بارنامه سندی است شامل جزئیات و دستورالعمل‌های مربوط به حمل یک کالا که توسط شرکت حمل‌کننده تحت نظارت یاتا صادر می‌شود. این اسناد غالباً نام و مشخصات کامل فرستنده و گیرنده محموله، مسیر حرکت، نوع کالا، تعداد و ابعاد بسته‌ها، نوع بسته‌بندی و وزن ناخالص محموله را نمایش می‌دهند. ولی در بارنامه‌های هوایی معمولا علاوه بر اطلاعات ذکر شده نام ایرلاین، شماره و تاریخ پرواز، نام و کد سه حرفی فرودگاه‌های مبدا، مقصد و فرودگاه واسط را نمایش می‌دهند. بارنامه یکی از مدارکی است که برای ترخیص کالا مورد نیاز می‌باشد.
باتوجه به تعریف بالا از بارنامه میتوانیم بارنامه مستر و هاوس را اینگونه تعریف کنیم:
بارنامه مستر(MAWB) یا اصلی یا مادر سندی است که خط هوایی (ایرلاین) در مقابل دریافت محموله از شرکت حمل یا فورواردر یا Consolidator برای حمل به مقصد بر اساس توافق انجام شده صادر می‌نماید. لازم به ذکر است که گیرنده در بارنامه اصلی معمولا شرکت طرف قرار داد با شرکت فورواردر در مبدا حمل می‌باشد.
ولی بارنامه هاوس (HAWB) و یا فرعی سندی است که شرکت فورواردر در مقابل دریافت محموله از فرستنده اصلی کالا برای حمل به مقصد بر اساس توافق انجام شده صادر می‌نماید. بنابراین گیرنده در بارنامه هاوس (HAWB) یا همان فرعی، گیرنده واقعی کالا می‌باشند .
حال که تفاوت میان بارنامه فرعی و اصلی را دانستیم میتوانیم به این سوال پاسخ دهیم که اساساً چرا باید بارنامه هاوس (HAWB) صادر شود؟
برای پاسخ به این سوال توجه به این نکته ضروری است که از لحاظ اعتبار اسنادی بارنامه هاوس دقیقا اعتباری معادل بارنامه مستر، اصلی دارند. در تائید این نکته همین بس که بدانیم گیرنده کالا در بارنامه فرعی از نظر قانون همان صاحب و مالک محموله است.
ولی بارنامه مستر(MAWB) از آن جهت بر بارنامه فرعی مقدم است که توسط ایرلاین در مقابل تحویل محموله صادر می‌شود. در حقیقت این کالا تا مقصد در کنترل خط هوائی است و شرکت فورواردر به آن دسترسی ندارد.
با توجه به تعاریف بالا میتوان گفت بارنامه فرعی معمولا به یکی از دو دلیل ذیل صادر می شوند.
1. شرکت‌های تجمیع‌کننده یا Consolidator به جهت بهره‌مندی از کلاس نرخی ارزان قیمت‌تر اقدام به تجمیع چندین محموله که مبدا و مقصد و حدود تاریخ بارگیری آنها یکسان باشد می‌نمایند. به این منظور آنها محمولات را در مقابل صدور یک بارنامه مستر(MAWB) به ایرلاین تحویل می‌دهند. سپس برای هرکدام از صادر کنندگان یک بارنامه فرعی مجزا در مقابل اخذ محمولاتشان صادر می‌نمایند. بدین ترتیب می توانند در بازار رقابت قیمت‌های مناسب‌تری نسبت به شرکت‌های فورواردر ارائه نمایند. هر چند به نظر می‌رسد استفاده از این سرویس بیشتر مناسب آن دسته از محمولات است که خیلی گران قیمت و فورس ماژور نباشند. همچنین جز کالاهای خاص (خطرناک، فاسد شدنی، حیوانات زنده و … ) طبقه‌بندی نشوند.
2. شرکت‌های فورواردر پس از اخذ اعلامیه ورود کالا به مقصد از طرف ایرلاین موظف هستند تا پس از جمع‌آوری مدارک، آنها را به گیرنده اصلی کالا در مقابل اخذ هزینه‌های ارسال محموله تحویل دهند. توجه داشته باشید که نام آنها در بار اصلی به عنوان گیرنده ذکر می‌شود لذا گیرندگان اصلی نمی‌توانند به‌صورت مستقیم و بدون تسویه حساب مالی با شرکت فورواردر از ایرلاین‌ها اقدام به اخذ مدارک نمایند. پس مشخصا در اینجا بارنامه فرعی به نوعی متضمن تسویه حساب مالی با شرکت‌های فورواردی می باشند.
تفاوت بارنامه مستر و بارنامه هاوس
تفاوت بارنامه مستر و هاوس همچنان در سه مورد مالکیت کالا، هزینه ارسال بار و ضمانت تسویه مالی مشخص می‌شود.
صادرکننده و گیرنده: زمانی که گیرنده کالا مالک اصلی آن باشد بارنامه هاوس صادر می‌شود. اما در صورتی که بار کاملا تحت نظر لاین هوایی ارسال شود و شرکت حمل هیچ کنترلی روی آن نداشته باشد بارنامه مستر صادر می‌شود. در واقع بارنامه اصلی یا مستر نسبت به نوع فرعی برتری دارد. طی تکمیل این مطلب باید اشاره کنیم که بارنامه مستر توسط حامل بار صادر می‌شود. در صورتی که بارنامه هاوس یا فرعی توسط یک شرکت حمل کننده صادر می‌گردد. نکته اینجاست که احتمال دارد شرکت حمل کننده یا فورواردر حامل بار نباشد. به این معنا که شرکت حمل، بار را به فرستنده تحویل می‌دهد. مطابق با سطر اول در بارنامه هاوس گیرنده آخرین فردی می‌باشد که بار را تحویل می‌گیرد یعنی بارنامه اختصاصا برای او صادر می‌شود. در صورتی که معمولا در صدور بارنامه مستر گیرنده شرکت حامل خطاب می‌گردد.
هزینه ارسال بار: یکی از دغدغه‌های شرکت حمل کننده بار هزینه حمل و مقرون‌به‌صرفه بودن آن می‌باشد. به همین خاطر شرکت حمل از طریق تجمیع بار، بار چند صادرکننده را یکجا حمل می‌کند. اینگونه تنها یک بارنامه مستر صادر می‌شود. نکته اینجاست که در مقابل برای هر صادرکننده یک بارنامه هاوس جداگانه صادر می‌شود.
ضمانت تسویه حساب مالی: بارنامه مستر برخلاف هاوس در واقع نوعی ضمانت تسویه حساب مالی می‌باشد. چرا که در بارنامه اصلی نام مالک ذکر می‌شود. طبق بارنامه مستر گیرنده پیش از تحویل بار از ایرلاین باید با شرکت حمل مورد نظر تسویه کند. در غیر این صورت امکان تحویل بار به مالک فراهم نخواهد بود.
انتخاب بارنامه مستر و هاوس به چه عواملی بستگی دارد؟
انتخاب نوع بارنامه به نیازمندی شما نسبت به اهمیت جزئیات بستگی دارد. این مسئله نیز خود وابسته به نوع کسب و کار شما می‌باشد. برای توضیح واضح‌تر باید بگوییم اگر کسب و کار شما به گونه‌ای است که نیازمند مدیریت دقیق می‌باشد، بهتر است بارنامه هاوس را انتخاب کنید. اما در صورتی که پیچیدگی کاری بالا و بیزینس گسترده‌ای دارید به شما بارنامه مستر را پیشنهاد می‌کنیم. در صورتی که کالا نیاز به ضمانت دارد تا شما از جانب سلامت محموله در مقصد آسوده خاطر باشید بارنامه مستر توصیه می‌شود. با صدور بارنامه مستر امکان کنترل دقیق موقعیت مکانی بار برای شما فراهم خواهد بود.